Četrnaesti sastanak parlamentarnih odbora za evropske integracije/poslove zemalja obuhvaćenih Procesom stabilizacije i pridruživanja jugoistočne Evrope obilježila je rasprava na temu parlamentarne dimenzije procesa pristupanja EU i mogućnosti širenja Evropske unije.
Sastanak je otvorio predsjednik Odbora za evropske integracije Slaven Radunović, zajedno sa predsjednikom Skupštine Crne Gore Ivanom Brajovićem i šefom Delegacije EU u Crnoj Gori Nj.E. Aivom Oravom.
U svom obraćanju prisutnima, predsjednik Skupštine Crne Gore Ivan Brajović istakao je da podrška svih parlamentarnih partija članstvu u EU, kao glavnom strateškom cilju Crne Gore na međunarodnom planu, doprinosi inkluzivnosti i uspješnosti procesa, kao i da pomjeranje Zapadnog Balkana sa periferije u centar EU doprinosi stabilnosti cijele Evrope. On je iskazao uvjerenje da će u najnovijem izazovu parlamenta, koji se odnosi na obaveze poslanika pred sudskom vlašću, svi pojedinci i institucije postupiti odgovorno i sa punom sviješću prema obavezama i posljedicama pred građanima, a sve u cilju dalje demokratizacije i poštovanja zakona. Šef Delegacije EU u Crnoj Gori Nj.E. Aivo Orav osvrnuo se na dosadašnje reforme, sprovedene na ekonomskom, socijalnom i društveno-političkom planu, ukazujući na značaj mjerljivih rezultata i korišćenje pozitivnog momentuma za prijem novih članica, potvrđenog kroz prioritete ovogodišnjih predsjedavanja Savjetu EU i održanih samita u Sofiji i Londonu.
Predsjednik Odbora za evropske integracije Slaven Radunović ukazao je na važnost COSAP inicijative, kao regionalnog foruma za razmjenu iskustava i razgovor o zajedničkim izazovima u procesu pristupanja EU. Radunović je svojim kolegama iz Albanije, Bosne i Hercegovine i Srbije poželio dobrodošlicu, ali je kazao da, u znak solidarnosti prema kolegama iz Demokratskog fronta Nebojši Medojeviću i Milanu Kneževiću, neće učestvovati u nastavku konferencije. Objašnjavajući trenutnu političku situaciju u Crnoj Gori, on je ukazao na neadekvatan rad pravosudnih institucija i apelovao na neophodnost zaštite nezavisnosti poslanika i njihove slobode govora. Podršku predsjedavajućem iskazali su i članovi Odbora za evropske integracije Ranko Krivokapić i Neđeljko Rudović, koji su naglasili da je u Crnoj Gori neophodno zaštititi parlamentarizam i nezavisnost svih poslanika, uz poštovanje ustavom garantovanih prava.
Nastavkom konferencije predsjedavao je zamjenik predsjednika Odbora za evropske integracije Adrijan Vuksanović, koji je moderirao sesijama „Ima li granica Evropskoj uniji – proces i mogućnosti proširenja“ i „Parlamentarna dimenzija procesa pristupanja EU“.
U okviru prve sesije, svoje viđenje mogućnosti i izazova politike proširenja EU, predstavili su: Aleksandar Drljević, glavni pregovarač Crne Gore sa EU, Nj.E. Robert Veber, ambasador SR Njemačke u Crnoj Gori i Gordana Đurović, profesor na Ekonomskom fakultetu i bivša ministarka za evropske integracije. Ocijenjeno je da je, u okviru bugarskog i austrijskog predsjedavanja, obnovljena priča o evropeizaciji Zapadnog Balkana, i stavljen fokus na posvećenost Evropske unije regionu. Podrška EU ogleda se i u povećanju sredstava u okviru pretpristupnih fondova (IPA). Parlamentarci su istakli značaj očuvanja regionalne saradnje i stabilnosti u regionu, uz konstataciju da je politika proširenja zajednički interes i Evropske unije i država aspiranata. U narednom periodu, u fokusu će biti postizanje vidljivih rezultata, kao i jačanje sposobnosti država da prate i dostignu standarde EU u cilju povećanja svoje konkurentnosti. U svjetlu unutrašnjih izazova, sa kojima se suočava EU (Bregzit, migrantska kriza i jačanje nacionalnih partija) i predstojećih izbora za Evropski parlament, važno je održati podršku građana procesu evropskih integracija, kroz jačanje transparentnosti procesa, jasnu viziju i posvećenost evropskim vrijednostima.
Drugu sesiju, posvećenu parlamentarnoj dimenziji procesa pristupanja EU, otvorio je Kristijan Vigenin predsjednik Odbora za evropske poslove i nadzor fondova EU u Narodnom sobranju Republike Bugarske. Tokom sesije bilo je riječi o odnosu vlade i parlamenta u procesu integracija, regionalnoj saradnji kao adekvatnom mehanizmu za rješavanje zajedničkih izazova i pitanja od interesa, te saradnji parlamenata u okviru Berlinskog procesa. Članovi COSAP-a poručili su da parlamenti treba da jačaju svoju ulogu u odlučivanju o pitanjima sa evropske agende, ali i da aktivno prate korišćenje fondova i programa Evropske unije, ne samo u pogledu stepena njihove iskorišćenosti, nego i pravilnog investiranja i konkretnih rezultata projekata. Jedna od poruka sesije ticala se i intenziviranja saradnje odbora za evropske integracije/poslove članica COSAP-a po pitanju formiranja Parlamentarnog foruma u okviru Berlinskog procesa, kao još jedne platforme za zajedničko djelovanje poslanika u procesu evropskih integracija.
Iako na kraju sastanka nije usaglašena zajednička izjava, poslanici su istakli da je cilj okupljanja ispunjen i zahvalili na prilici da direktno i otvoreno razgovaraju o zajedničkim pitanjima od interesa u procesu evropskih integracija.
Naredni sastanak COSAP-a biće održan u Beogradu, u prvoj polovini 2019. godine.
