Drugog i trećeg dana zasijedanja, (19. i 20. novembra 2016. godine), održani su sastanci Komiteta za civilnu dimenziju bezbjednosti, Komiteta za odbranu i bezbjednost, Komiteta za ekonomiju i bezbjednost, Političkog komiteta, Komiteta za nauku i tehnologiju i Stalnog komiteta.
Sjednicom Komiteta za civilnu dimenziju bezbjednosti predsjedavala je v.d. predsjednice Jane Cordy iz Kanade, a rad ove sesije otpočeo je prezentacijama ministra pravde Republike Turske Bekir Bozdağ-a, na temu „Pokušaj državnog puča i sprovođenje hitnih mjera“, a potom zamjenika izvršnog direktora, potredsjednika za Evropu u Međunarodnom komitetu spasa Sanj Srikanthan-a, na temu „Evropska izbjeglička kriza u kontekstu globalnog raseljavanja, sukoba i bezbjednosnih izazova“.
Uslijedila je diskusija o Nacrtu izveštaja na temu: „Izgradnja evroatlantskih sposobnosti u borbi protiv terorizma i saradnja“ Generalnog izvjestioca Joelle Garriaud-Maylam iz Francuske.
Učesnici sastanka, ovom prilikom, razmotrili su Nacrt izvještaja Specijalne izvjestiteljke Ulla-e Schmidt iz Njemačke na temu „Zapadni Balkan: Izazovi evropskih i evro-atlantskih integracija“ koja je, između ostalog, istakla da napori za postizanje trajnog mira na Zapadnom Balkanu još uvijek nisu dostigli krajnju tačku, da evropske i/ili evroatlantske integracije i dalje ostaju faktor mira, stabilnosti i napretka u regionu, te da je ostvariv dio procesa integracija dostigao svoj cilj predstojećim članstvom Crne Gore u NATO. Na temelju teksta Nacrta i rasprave koja je uslijedila, učesnici sjednice zajednički su konstatovali da evroatlantska zajednica treba i dalje ostati posvećena ovom regionu i slati izraze ohrabrenja i podrške, poput upućivanja poziva Crnoj Gori za članstvo u NATO i ponude trgovinskih olakšica ili politike vizne liberalizacije u zamjenu za konkretan napredak u reformama. Takođe, važnim je ocijenjeno kontinuirano pružanje podsticaja u pravcu jačanja unutarregionalne saradnje i obezbjeđenja trajnih veza na Zapadnom Balkanu a time i postizanja krajnjeg cilja - snaženja regiona u cjelosti.
Tokom rasprave o Nacrtu izvještaja Specijalne izvjestiteljke Ulla-e Schmidt iz Njemačke na temu „Zapadni Balkan: Izazovi evropskih i evroatlantskih integracija“ šef Stalne delegacije pri Parlamentarnoj skupštini NATO Obrad Mišo Stanišić se zahvalio izvjestiteljki Schmidt na izlaganju posebno opservaciji u vezi Crne Gore, jer ista kako je naveo predstavlja pravi odraz dešavanja na ovom području posebno imajući u vidu aktivosti na planu euro i evroatlantskih integracija. Na ovom putu Crna Gora je, istakao je Stanišić, napravila velike korake u proteklom periodu, poput otvaranja 2/3 pregovaračkih poglavlja za poslednje četiri godine, potpisivanja Protokola o pristupanju NATO i konstatovao da je na današnji dan 13 država članica NATO ratifikovalo Protokol o pristupanju Crne Gore NATO.
Šef delegacije, ovom prilikom, je rekao i da je u tekstu izvještaja dobro uočeno da u Crnoj Gori, u kontekstu evroatlantskih integracija, postoje određena politička neslaganja i naglasio da za zvaničnu Crnu Goru nacionalni prioritet predstavljaju članstvo u NATO i Evropskoj uniji.
U kontekstu iznijetog, Stanišić je apelovao da države članice NATO koje do sada nisu ratifikovale Protokol o pristupanju Crne Gore isto učine u što skorijem roku, u cilju ostvarenja strateškog cilja i ulaska Crne Gore u zajednicu evroatlantskih država što prije.
Ovom prilikom Stanišić je učinio osvrt na dešavanja u Crnoj Gori uoči i na dan parlamentarnih izbora održanih 16. oktobra 2016. godine tokom kojih je, kako je istakao, Rusija, posredstvom određenih političkih grupacija u Crnoj Gori koje su anti NATO opredjeljene, pokušala ostvariti svoje geostrateške ciljeve na Balkanu. Na sreću Crne Gore pa i Zapadnog Balkana taj suludi pokušaj je spriječen.
U zaključnici izlaganja Obrad Mišo Stanišić je naglasio da je budućnost i drugih država Zapadnog Balkana u kolektvnom sistemu bezbjednosti kakav je Sjeverno-atlantski Savez, kako se, između ostalog, istorija na ovom području ne bi ponavljala svakih 30-40 godina.
U nastavku rada sjednice učesnicima se obratila regionalna savjetnica za žene, mir i bezbjednost u UN Žene u Regionalnoj kancelariji za Evropu i Centralnu Aziju dr Sabine Freizer, prezentacijom na temu „Uloge i potrebe žena u izbjegličkoj krizi“.
U okviru panela „O Ukrajini“ izlagao je predsjednik Vrhovne Rade u Ukrajini Andrej Parubi a s tim u vezi uslijedila je rasprava o Nacrtu Izveštaja Podkomiteta za demokratsko upravljanje na temu „Dva rata u Ukrajini: Zaštita nezavisnosti i implementacija stvarnih reformi“ izvjestioca Lord Jopling-a iz Ujedinjenog Kraljevstva. Nastavak sjednice obilježila je diskusija o Nacrtu izveštaja na temu: „Izgradnja evroatlantskih sposobnosti u borbi protiv terorizma i saradnja“ Generalnog izvjestioca Joelle Garriaud-Maylam iz Francuske.
Sjednicom Političkog komiteta predsjedavao je Ojars Eriks Kalnins iz Letonije a početak rada obilježile su prezentacije ministra vanjskih poslova Republike Turske Mevlüt Çavuşoğlu-a, na temu „Vanjska politika Turske i regionalna bezbjednost“ a potom naučnog saradnika na Programu za Rusiju i Evroaziju, Chatam house - Kraljevski institut za međunarodne poslove James Sherr, na temu: „Rusija: Od problematičnog partnera do protivnika“.
Uslijedila je diskusija o nacrtima izvještaja na teme “Bezbjednost u Zalivu” Gerald E. Connolly-a, izvjestioca Potkomiteta o transatlantskim odnosima iz Sjedinjenih Američkih Država a zatim “Politički aspekti implementacije dogovora u Vels-u i izgledima za Samit u Varšavi”, generalnog izvjestioca Rasa Jukneviciene iz Litvanije.
Potom se prezentacijom učesnicima sjednice obratio i profesor međunarodnih odnosa na Bahcesehir Univerzitetu u Istambulu Gülnur Aybet na temu: „Transatlantski odnosi u procesu tranzicije“.
Uslijedila je diskusija delegata o Nacrtu izvještaja izvjestioca Potkomiteta o NATO partnerstvima Paolo Alli-ja iz Italije o: “Kini u svijetu promijena” u kojem je iznijet opšti pregled kineske spoljne politike u oblastima koje su relevantne za države članice NATO-a posebno imajući u vidu da su postepene reforme počev od kasnih 70-ih godina prošlog vijeka učinile da Narodna Republika Kina postane zemlja sa rastućom tržišnom orijentacijom, boljom pozicijom na svjetskom planu i statusom druge najveće ekonomije na svijetu sa značajnim uticajem na ekonomska i finansijska dešavanja, te da i u oblasti međunarodne bezbjednosti njena uloga dobija na značaju.
Tokom rada sjednice Političkog komiteta počasni profesor na Katoličkom Univerzitetu u Levenu u Belgiji Bichara Khader prezentovao je temu: „Geopolitička previranja u arapskom svijetu: potreba za izgradnjom strukture regionalne bezbjednosti“.
Sjednicom Komiteta za odbranu i bezbjednost predsjedavala je Nicole Ameline iz Francuske, a početak njenog rada obilježile su prezentacije zamjenika podsekretara u Ministarstvu državne odbrane Basat Öztürk-a, a potom zapovjednika Vojske SAD za Evropu general potpukovnika Frederick Ben Hodges-a, na temu „Obezbjeđivanje odvraćanja: Važnost slobode kretanja“.
Učesnici sednice su potom diskutovali o Nacrtu izvještaja na temu “Misija NATO Odlučna podrška 2016“ Specijalnog izvjestioca Wolfgang Hellmich-a iz Njemačke koji je učinio osvrt na postignute rezultate napora za izgradnju države u Avganistanu i stalnih problema sa kojima se Kabul suočava, kao i zbirku međunarodnih aktera i organizacija koje su uključene u ovaj proces uz podsjećanje na učinjeno na planu razumijevanja razvoja situacije u ovoj zemlji i u cilju obezbjeđenja djelotvornih rješenja i pružanja fokusirane i konstruktivne pomoći Avganistanu.
Potom, delegati su vodili raspravu o Nacrtu izveštaja na temu "Nove NATO mjere odvraćanja: Od Velsa do Varšave“ Generalnog izvjestioca iz Kanade Joseph A. Day-a a uslijedila je rasprava o Nacrtu Izvještaja o „NATO i budućoj ulozi pomorskih snaga“ izvjestiteljke Potkomiteta o budućim bezbjednosnim i odbrambenim sposobnostima Madeleine Moon iz Ujedinjenog Kraljevstva.
Tokom rada sjednice Komiteta za odbranu i bezbjednost delegatima Parlamentarne skupštine NATO prezentacijama su se obratili načelnik Generalštaba oružanih snaga Republike Turske, general Hulusi Akar na temu: „Turske oružane snage Osvrt na regionalnu bezbjednost“, i komandant NATO Savezničke pomorske komande, viceadmiral Cliv Johnstone, na temu „Uloga savezničkih pomorskih snaga i Pomorska komanda NATO-a nakon Varšave“.
Radom sjednice Komiteta za ekonomiju i bezbjednost predsjedavao je predstavnik delegacije Republike Turske Faik Oztrak a učesnicima su se prezentacijama obratili zamjenik izvršnog direktora, potredsjednik za Evropu u Međunarodnom komitetu spasa Sanj Srikanthan, na temu: „Evropska izbjeglička kriza u kontekstu globalnog raseljavanja, sukoba i bezbjednosnih izazova“ a potom potpredsjednik Vlade Republike Turske Mehmet Şimşek, na temu „Izgledi za ekonomiju Turske“.
Uslijedilo je predstavljanje Nacrta izvještaja Podkomiteta o transatlantskim ekonomskim odnosima izvjestioca Ossur Skarphedinsson sa Islanda na temu “Ekonomske i bezbjednosne posljedice migracijske krize” koji je istakao da je masovni egzodus sa područja Sirije od početka građanskog rata izbjegličko pitanje stavilo u fokus bezbjednosne debate u Evropi, kao i u državama u susjedstvu Sirije, te da ovaj izazov ima veoma važne strateške, humanitarne i ekonomske posljedice posebno imajući u vidu da suočavanje sa vanrednim situacijama zahtijeva značajne resurse, političku posvećenost i visoki stepen međunarodnog usaglašavanja. S tim u vezi, delegati su zajednički konstatovali važnost iznalaženja diplomatskog rješenja za završetak sukoba u Siriji i činjenicu da će u slučaju nepostizanja političkog rješenja priliv izbjeglica rasti, kako u Evropi, tako i u susjednim državama te da privremena rješenja, koja se već primjenjuju u Evropskoj uniji, neće biti dovoljna. Tokom rasprave na sjednici bilo je riječi i o posljedicama talasa migranata i izbjeglica na evropsko tržište rada.
Potom, pažnja delegata je bila usmjerena na Nacrt izvještaja na temu ”Veza između korupcije i bezbjednosti”, izvjestioca Podkomiteta o tranziciji i razvoju Richard Benyon-a iz Ujedinjenog Kraljevstva, te prezentaciju direktorke ekspertske grupe njemačkog Savjeta za vanjske odnose (DGAP) dr Daniel-e Schwarzer, na temu: „Procjena postojećih transatlantskih ekonomskih odnosa“.
Uslijedilo je predstavljanje Nacrta Generalnog izvještaja na temu „Budžetske implikacije novih izazova za transatlantsku bezbjednost“ izvjestiteljke Jean-Marie Bockel iz Francuske.
Sjednicom Komiteta za nauku i tehnologiju predsjedavala je Baronesa Ramsay od Kartvale iz Ujedinjenog Kraljevstva, a početak rada obilježile su prezentacije: direktora Evropskog Studijskog Programa sa Međunarodnog Istraživačkog Instituta za mir iz Štokholma Ian Anthony-ja o „Konvencionalnoj kontroli oružja u Evropi“, a potom ministra nauke, industrije i tehnologije Republike Turske Faruk Őzlű-a o „Turskim istraživačkim i razvojnim programima i industriji u oblasti odbrane“.
Delegati su potom diskutovali o Nacrtu specijalnog izvještaja „Izgradnja iranskog nuklearnog programa na dogovoru“, Specijalnog izvjestioca Osmana Askin Bak-a iz Turske koji je istakao da su Zajedničkim sveobuhvatnim planom akcije (Joint Comprehensive Plan of Action - JCPOA), države učesnice pregovora E3/EU+3, u cilju iznalaženja sveobuhvatnog i dugoročnog rješenja, uložile značajne napore u pregovorima sa Iranom vezano za nuklearni spor, uz konstataciju da će ova država ukoliko se bude pridržavala svojih obaveza biti na putu, iako dugačkom, da povrati međunarodno povjerenje u isključivo miroljubivu prirodu nuklearnog programa koju sprovodi u skladu sa Sporazumom o neširenju nuklearnog naoružanja.
Uslijedilo je predstavljanje Nacrta izveštaja na temu “Budućnost savezničkih vazduhoplovnih sistema obavještavanja, nadzora i izviđanja (ISR)“ Generalnog izvjestioca Phillipe Vitel-a iz Francuske.
Potom je predmet razmatranja na sjednici bio i Nacrt izvještaja Podkomiteta o tehnološkim trendovima i bezbjednosti na temu „Hemijski, biološki, radiološki i nuklearni (CRBN) terorizam: Uspon Daesh-a i budući izazovi“, izvjestiteljke Maria-e Martens iz Holandije koji je obuhvatio analizu potencijanih CBRN terorista, ključnih međunarodnih odgovora na terorističke prijetnje ove vrste, bezbjednost u svijetlu nauke i tehnologije razvoja s tim u vezi i druga značajna pitanja iz predmetne oblasti. Na temelju teksta izvještaja i rasprave koja je uslijedila učesnici sjednice zajednički su zaključili da politike usmjerene protiv svih oblika CBRN terorizma trebaju biti sveobuhvatne i odnositi se na širok spektar njegovih efekata te da međunarodna zajednica treba, uvažavajući činjenicu da je potencijalne teroriste iz ove grupe veoma teško identifikovati, usmjeriti napore na preduzimanje preventivnih aktivnosti u cilju suzbijanja nabavke oružja ove vrste posebno imajući u vidu da je dostupnost istim, uslijed rastućeg nivoa naučno-tehnoloških trendova, olakšana.
Tokom sjednice Stalnog komiteta kojoj je, po pozivu, prisustvovao šef Stalne delegacije Skupštine Crne Gore pri PS NATO, Obrad Mišo Stanišić, u okviru tačke dnevnog reda posvećene pitanju ratifikacije Protokola o pristupanju Crne Gore NATO, predsjedavajući Michael R. Turner, predsjednik Parlamentarne skupštine NATO, nakon riječi dobrodošlice upućenih Crnoj Gori, još jednom je istakao važnost zaključenja Pristupnog protokola NATO kao potvrdu napora koje je Crna Gora uložila na putu evroatlantskih integracija, pohvalivši ovog puta i tempo ratifikacije navedenog dokumenta u parlamentima zemalja članica NATO.
Potom se učesnicima sjednice obratio šef crnogorske delegacije Obrad Mišo Stanišić, zahvalivši se na pozivu za učešće u radu sastanka i još jednoj prilici da, nakon sastanka u Tirani, prisustvuje sjednici Stalnog komiteta sa parlamentarcima država članica Sjeverno Atlantske Alijanse i istakao da potpisivanje Protokola i tempo ratifikacije istog u parlamentima država članica daju snažan podstrek Crnoj Gori za nastavak predanog i posvećenog rada u ovoj oblasti. Ovom prilikom gdin Stanišić je apelovao da države članice NATO koje do sada nisu ratifikovale Protokol o pristupanju Crne Gore isto učine u što skorijem roku, u cilju ostvarenja strateškog cilja i ulaska Crne Gore u zajednicu evroatlantskih država što prije. Istakao je očekivanje da će Crna Gora na narednom Proljećnom zasijedanju Parlamentarne skupštine NATO imati status punopravne članice.
Ovom prilikom Obrad Stanišić se posebno zahvalio Republici Turskoj koja je samo dvadeset dana nakon događaja od 15. jula 2016. godine i pokušaja državnog udara smogla snage i ratifikovala Protokol, što predstavlja odraz iskrene namjere, prijateljskih i dobrih bilateralnih odnosa što zvanična Crna Gora posebno cijeni i uvažava.
Takođe, podsjetio je učesnike sastanka da su u Crnoj Gori u oktobru mjesecu održani parlamentarni izbori na kojima nije pobjedila samo demokratska, građanska i multietnička Crna Gora već i evropska i evroatlantska Crna Gora. "Vjerujem da vam je poznato šta se sve pripremalo uoči i na dan parlamentarnih izbora u našoj državi, sve je to kreirano u jednoj moćnoj evroazijskoj zemlji a cilj je bio ne samo da se destabilizuje Crna Gora i zaustavi na evroatlantskom putu već i region Zapadnog Balkana u cjelosti", rekao je on.
U svom završnom izlaganju šef crnogorske delegacije je naveo da će što prije Crna Gora postane punopravna članica NATO Saveza i anti NATO raspoloženje u Crnoj Gori i van nje biti sve slabije.
Stanišićevo izlaganje je naišlo na podršku svih država članica NATO i s tim u vezi predstavnik delegacije Njemačke Karl A. Lamers je pozvao sve države članice koje nisu ratifikovale Protokol o pristupanju Crne Gore NATO da to urade u što skorijem roku i iznio očekivanje da će Parlament koji predstavlja u najskorijem roku okončati navedeni proces.
62. Godišnje zasijedanje u Istanbulu je okupilo približno 260 parlamentaraca iz 28 zemalja članica NATO-a, iz Sjeverne Amerike i Evrope, kao i delegate iz partnerskih zemalja i zemalja posmatrača, u cilju razmatranja aktuelnih bezbjednosnih pitanja i nacrta izvještaja komiteta Parlamentarne skupštine s tim u vezi.
Delegaciju Skupštine Crne Gore koja učestvuje u radu 62. Godišnjeg zasijedanja Parlamentarne Skupštine NATO čine Obrad Mišo Stanišić i Ranko Krivokapić.
Zasijedanje Parlamentarne skupštine NATO sjutra nastavlja rad kada će biti održana Plenarna sesija.
