Delegacija Odbora za ljudska prava i slobode i Odbora za rodnu ravnopravnost u sastavu: dr Halil Duković, Nada Drobnjak i Momčilo Martinović učestvovavala je na Kursu o post-zakonodavnom nadzoru, održanom u Beogradu od 18. do 20. novembra 2019. godine.
Kurs je organizovala Vestminsterska fondacija za demokratiju u sklopu aktivnosti Mreže odbora za ljudska prava i rodnu ravnopravnost Zapadnog Balkana (HUGEN) i Programa koji Vestminsterska fondacija za demokratiju realizuje uz podršku norveškog Ministarstva vanjskih poslova, u periodu od aprila 2019. do novembra 2021.
Predavači su bili dr Konstantin Stefanu i dr Marija Musmuti, profesori sa Instituta naprednih pravnih studija Univerziteta u Londonu, dok je kurikulum za ovaj sertifikovani kurs pripremljen od strane multidisciplinarnog, internacionalnog tima akademika i eksperata za parlamentarni razvoj.
Tokom tri radna dana poslanici i zaposleni u službama odbora za ljudska prava i rodnu ravnopravnost iz osam parlamenata, odnosno šest zemalja Zapadnog Balkana uključenih u ovaj projekat, informisani su o osnovama post-zakonodavnog nadzora, potrebi njegovog sprovođenja i prirodi post-zakonodavnog nadzora. Istaknuto je da je Novi Zeland jedna od prvih država koja je 1999. godine uključila svoj parlament u post-zakonodavni nadzor, nakon čega su uslijedile Njemačka, Švedska, Francuska i Australija.
Na Kursu je bilo riječi o kvalitetu zakonodavstva i post-zakonodavnog nadzora, međusobnoj povezanosti propisa i politike i elementima holističkog post-zakonodavnog nadzora. Istaknuto je da post-zakonodavni nadzor ima činjeničnu dimenziju koja podrazumijeva prikupljanje činjeničnih podataka koji će pomoći da se shvati šta se desilo nakon što je politika usvojena u parlamentu i političku dimenziju koja se tiče procjene da li je ostvaren željeni efekat politike, takođe na osnovu prikupljenih informacija. Ocijenjeno je da postoji opšte, skoro “de facto” priznanje da je pred i post-zakonodavni nadzor “dobra stvar” i da su doprinijeli demokratskom načinu izrade primarnog i sekundarnog zakonodavstva. Ipak, još uvijek nema dokaza da ove vrste akcija čine proces kreiranja normativnih akata boljim.
Drugog dana prof. dr Marija Musmuti je govorila o vezi između ex-ante i ex-post procjene uticaja propisa, osnovama, indikatorima i kriterijumima za procjenu uticaja zakonodavstva. Ukazala je da životni ciklus propisa nije linearan, da je spajanje tačaka između zakonodavstva i post-zakonodavnog nadzora veoma važno i da je razumijevanje funkcije analize efekata propisa ključni input za sprovođenje smislenog post-zakonodavnog nadzora, jer su to dvije strane iste medalje.
Posebna pažnja je bila posvećena postupku sprovođenja post-zakonodavnog nadzora, njegovim procesima, ulozi parlamenata, vlada i drugih subjekata u ovom procesu. Zaključeno je da post-zakonodavni nadzor može podrazumijevati usku ili široku formu analize i imati različit opseg i fokus. Moguća su tri različita procesa ex-post zakonodavnog nadzora, i to: monitoring- praćenje primjene zakona, analiza i evaluacija, dok u sami postupak može biti uključeno više institucija, među kojima parlamenti imaju sve važniju ulogu. Takođe, post-zakonodavni nadzor zahtijeva interakciju između vlade i parlamenta, jer imaju zajednički interes da se jača nadzor nakon usvajanja zakona.
Završnog dana Kursa učesnici su upoznati sa načinom pokretanja post-zakonodavnog nadzora, rezultatima i njihovim korišćenjem, kao i načinima na koje treba učiti iz rezultata post-zakonodavnog nadzora.
Tokom obuke organizovane su brojne vježbe i studije slučaja u kojima su aktivno učestvovali i poslanici Skupštine Crne Gore koji su predstavili dosadašnja iskustva u ovoj oblasti.
Na samom kraju, zaključeno je da ovaj kurs predstavlja početak dužeg procesa u kojem će svaki od parlamenata Zapadnog Balkana uskoro odabrati zakon o kojem će sprovoditi post-zakonodavni nadzor.
Tokom Kursa o post-zakonodavnom nadzoru, održan je sastanak Upravljačkog odbora Mreže odbora za ljudska prava i rodnu ravnopravnost Zapadnog Balkana u čijem radu su učestvovali poslanik Momčilo Martinović i poslanica Nada Drobnjak, koja je jednoglasno izabrana za predsjedavajuću Mreže odbora za ljudska prava i rodnu ravnopravnost Zapadnog Balkana.
