Radi se o najvećem istraživanju poslije popisa stanovništva koje se, uz podršku UNICEF-a, sprovodi širom svijeta svakih pet godina, sa ciljem prikupljanja statistički pouzdanih i međunarodno uporedivih podataka o djeci i porodicama. Putem upitnika prikupljaju se informacije o domaćinstvima, ženama i muškarcima od 15 do 49 godina starosti, te djeci mlađoj od pet godina i djeci uzrasta od 5 do 18 godina.
Ovo Istraživanje u Crnoj Gori pruža podatke o 199 pokazatelja koji se tiču života djece i porodica u našoj državi i 20 indikatora Ciljeva održivog razvoja za opštu i romsku populaciju u oblastima zdravlja, obrazovanja, socijalne zaštite, zaštite životne sredine, uslova života i blagostanja. Dobijeni podaci koriste se za procjenu napretka Crne Gore u ostvarivanju Ciljeva održivog razvoja, sprovođenju UN konvencija, kao i napretka države u pristupanju Evropskoj uniji i ispunjavanju drugih međunarodno prihvaćenih obaveza.
U uvodnom djelu su prikazane animacije o ključnim nalazima Istraživanja višestrukih pokazatelja u 2018. godini za opštu populaciju i za romska naselja u Crnoj Gori.
Učesnicima su se obratili šef Predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori Osama Makkawi Khogali, potpredsjednik Vlade Crne Gore za ekonomsku politiku i finansijski sistem Milutin Simović i direktorica Uprave za statistiku Gordana Radojević.
Šef Predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori Osama Makkawi Khogali je izjavio da je ponosan zbog predstavljanja ključnih nalaza Istraživanja višestrukih pokazatelja za 2018. godinu, najvećeg istraživanja u Crnoj Gori nakon popisa stanovništva. Istraživanje predstavlja izvor međunarodno uporedivih podataka o djeci, ženama i muškarcima koji se odnose na obrazovanje, uslove života i zdravlje. Na osnovu ovog Istraživanja mogu se dobiti podaci za mjerenje uspjeha Crne Gore u sprovođenju Konvencije UN o pravima djeteta. U Istraživanju je predstavljeno 20 indikatora koji se ne mogu dobiti iz drugih istraživanja u zemlji, niti iz administrativnih podataka za praćenje napretka u ostvarenju Ciljeva održivog razvoja.
Istraživanje višestrukih pokazatelja uključuje posebnu anketu za domaćinstva u romskim naseljima, kao dodatak podacima o opštoj populaciji. Podaci su pokazali da je napredak ostvaren i među opštom i među populacijom Roma i Egipćana u odnosu na prethodno Istraživanje koje je u Crnoj Gori sprovedeno prije pet godina.
Khogali je poručio da svako dijete ima pravo da uživa blagodeti predškolskog obrazovanja i da je potrebno nastaviti tekuće uspješne aktivnosti sa obrazovnim institucijama i porodicama.
Izjavio je da se dezinformacije o štetnosti vakcina brzo šire, te da mnogo ljudi ne posjeduje osnovne vještine medijske pismenosti koje bi im pomogle da utvrde lažne vijesti i da im se odupru. Prema Istraživanju svaka peta osoba uzrasta od 15-49 godina vjeruje da vakcine mogu izazvati ozbiljne negativne reakcije kod djece. Vakcinacija je ulaganje, a bavljenje posljedicama nevakcinacije - trošak.
Istraživanje ne pokazuje napredak u pogledu nasilja nad djecom kod kuće u odnosu na stanje prije pet godina. Stoga je potrebna promjena društvene norme odgoja djece i snižavanje praga tolerancije prema nasilnom disciplinovanju djece i svim drugim vidovima nasilja. Iz tog razloga, UNICEF pruža podršku uvođenju škola pozitivnog roditeljstva u Crnoj Gori, koje imaju za cilj uvođenje novog modela usluga savjetovanja i edukacije u okviru zajednice.
Podaci o djeci koja žive u romskim naseljima pokazuju da se suočavaju sa ranim brakovima, nižom stopom pohađanja osnovnog i srednjeg obrazovanja i većim siromaštvom zbog čega zaslužuju da im se posveti veća pažnja i ponude ciljana rješenja za smanjenje jaza nejednakosti.
Potpredsjednik Vlade Crne Gore za ekonomsku politiku i finansijski sistem Milutin Simović je podsjetio da je nakon usvajanja Agende održivog razvoja 2030. na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija u septrembru 2015. godine, Crna Gora među prvima u svijetu integrisala ovu globalnu agendu u Nacionalnu strategiju održivog razvoja. Istraživanje višestrukih pokazatelja za 2018. godinu je dio globalnog programa sprovedenog u preko 100 zemalja, a Crna Gora je prva realizovala ovo istraživanje u regionu.
Siguran je da će se zajedničkim naporima obezbijediti korišćenje bogatog izvora podataka u kreiranju budućih politika u svakoj od oblasti održivog razvoja.
Istakao je nekoliko podataka:
- u skladu sa četvrtim Ciljem održivog razvoja – Kvalitetnim obrazovanjem, koje predstavlja jedan od ključnih prioriteta Vlade, u odnosu na 2013. postoji rast obuhvata djece koja pohađaju program predškolskog obrazovanja sa 40% na 53%, dok je još značajniji rast zabilježen na sjeveru, sa 17% na 37%,
- u okviru šestog Cilja održivog razvoja koji obuhvata čistu vodu i sanitaciju, Istraživanje je pokazalo da u Crnoj Gori 99% opšte populacije koristi poboljšane izvore pijaće vode, odnosno 98% romske i egipćanske populacije,
- procenat domaćinstava sa prostorijom za pranje ruku iznosi 99,6% za opštu i 94% za romsku populaciju,
- u okviru sedmog Cilja održivog razvoja Istraživanje je pokazalo da u Crnoj Gori 99,9% domaćinstava opšte populacije, odnosno 96,4% romske i egipćanske populacije ima pristup električnoj energiji, ali samo 28% opšte populacije, odnosno 11% romske i egipćanske populacije koristi čisto gorivo i tehnologije za kuvanje, grijanje prostora i rasvjetu.
Direktorica Uprave za statistiku Gordana Radojević je predstavila ključne nalaze istraživanja višestrukih pokazatelja koje je sprovedeno u Crnoj Gori. Istakla je da je metodologija ovog istraživanja međunarodna i definisana na nivou Ujedinjenih nacija, a kontrolisana od strane UNICEF-a. Crna Gora je jedina u regionu i među prvima u Evropi koja raspolaže podacima MICS 6 istraživanja. Realizaciju ovog Istraživanja pratili su posebno formirana tijela, tehnički i nadzorni odbori koje su činili predstavnici UNICEF-a, MONSTAT-a, Ministarstva prosvjete, Ministarstva zdravlja i Ministarstva održivog razvoja i turizma.
Osvrnula se na pojmove prenatalne zaštite, imunizacije, razvoja djece, obrazovanja i viktimizacije. Kada je u pitanju prenatalna zaštita, istraživanje je pokazalo da je 97,2% žena tokom posljednje trudnoće bilo pregledano barem jednom od strane stručnog zdravstvenog osoblja, dok kod romske populacije taj podatak iznosi 90,6%. Prilikom porođaja 99% žena je imalo pomoć stručnog medicinskog osoblja, dok kod romske populacije taj procenat iznosi 97,5%. Istraživanje je pokazalo da je životno okruženje za djecu, njihov rast i razvoj dobro, ako se ima u vidu da u Crnoj Gori manje od 1% djece ne živi sa biološkim roditeljima, dok u romskim naseljima ovaj procenat iznosi 4%. U romskim naseljima 36% žena starosti od 20-24 godine je rodilo najmanje jedno dijete prije svoje 18 godine, a kod opšte populacije ovaj procenat iznosi 2,8%.
Kada je u pitanju imunizacija, pored visokog procenta odbijanja vakcinacije, značajan broj roditelja ima negativan stav prema vakcinama. Stopa pohađanja osnovne škole iznosi 96%, a srednje škole 88%, a dok kod populacije Roma i Egipćana pohađanje osnovne škole iznosi 77%, a srednje 7,1%. I pored visokog indeksa ranog razvoja djece starosne dobi od 36-59 mjeseci, 57% djece starosti od 7-14 godina dobija pomoć pri izradi domaćih zadataka.
Po prvi put su prikupljeni podaci o viktimizaciji- 96% muškaraca i 84% žena starosti od 15-49 godina osjećaju se bezbjedno dok šetaju sami noću u svom susjedstvu, dok kod romske populacije taj procenat iznosi 80% za muškarce i 60,4% za žene. Smatra da je potrebno skrenuti pažnju nadležnim institucijama da samo 28,5% žena i 22,7% muškaraca pravilno indentifikuju dva načina sprečavanja prenošenja HIV-a. Istraživanje je pokazalo da je 27,2% žena i 60% muškaraca starosne dobi od 15-24 godine posljednjih 12 mjeseci imalo seksualni odnos sa partnerom sa kojim nijesu u braku i sa kojim ne žive.
Do sredine jula 2019. godine biće pripremljeni kratki statistički pregledi i cjelokupni Izvještaj sa uporednim podacima, uključujući i detaljnu metodologiju Istraživanja, koji će biti objavljeni na sajtu Uprave za statistiku Crne Gore, Predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori i Globalnom sajtu za istraživanje višestrukih pokazatelja, dok će se od septembra širom Crne Gore pokrenuti kampanja informisanja o dobijenim podacima.
