Odbor za ljudska prava i slobode Skupštine Crne Gore organizovao je posjetu Maloj grupnoj kući u Bijelom Polju. Ova aktivnost je realizovana u skladu sa Planom aktivnosti Odbora za 2017. godinu i Zaključkom sa 60. sjednice Odbora, donesenim povodom razmatranja Akcionog plana za sprovođenje Strategije razvoja sistema socijalne i dječje zaštite u Crnoj Gori za 2015. i 2016. godinu.
Predsjednik Odbora dr Halil Duković i članovi dr Suad Numanović, Mirsad Murić i dr Nedžad Drešević, članica Odbora za zdravstvo, rad i socijalno staranje Maja Bakrač, Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore Šućko Baković, šef Predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori Osama Makavi Kogali sa saradnicima, predstavnica Ministarstva za ljudska i manjinska prava i predstavnici NVO Savez udruženja roditelja djece i omladine sa teškoćama u razvoju „Naša inicijativa“ i „Građanska alijansa“ održali su sastanak sa predsjednikom Skupštine Opštine Bijelo Polje, potpredsjednicom Opštine i njihovim saradnicima, a nakon toga su posjetili Dnevni centar za djecu i mlade sa smetnjama u razvoju „Tisa“ i Malu grupnu kuću.
Predsjednik Skupštine Opštine Džemal Ljušković istakao je da su socijalna i dječja zaštita ranjivih grupa u posebnom fokusu lokalne uprave u Bijelom Polju. Opština Bijelo Polje je prepoznata kao lučonoša i predstavlja avangardu u našoj državi u ovoj oblasti. Podsjetio je da u Bijelom Polju funkcionišu Centar za podršku djeci i porodici, Dom starih i Dnevni centar za djecu i mlade sa smetnjama u razvoju „Tisa“ u okviru kojeg je Mala grupna kuća. Mala grupna kuća je otvorena krajem 2015. godine i jedinstveni je 24-časovni servis za djecu sa smetnjama u razvoju bez roditeljskog staranja ili djecu čijim je roditeljima oduzeto to pravo. Zbog dobrih rezultata rada Mala grupna kuća je od Zajednice opština Crne Gore i Misije OEBS-a u Crnoj Gori dobila specijalnu nagradu za Najbolju praksu u lokalnoj samoupravi za 2016. godinu, dok je Dnevni centar „Tisa“ istu nagradu dobio 2007. godine. Značajno je i djelovanje nevladinih organizacija koje u saradnji sa lokalnom samoupravom doprinose poboljšanju položaja djece sa smetnjama u razvoju.
Predsjednik Odbora za ljudska prava i slobode dr Halil Duković je saopštio da je cilj posjete Maloj grupnoj kući da se poslanici upoznaju sa načinom funkcionisanja ovog novog servisa socijalnih usluga. Istakao je da Odbor ima veoma dobru saradnju sa državnim organima, međunarodnim organizacijama sa sjedištem u Crnoj Gori i nevladinim organizacijama koje se bave zaštitom ljudskih prava i sloboda. U okviru kontrolne i nadzorne uloge Odbor prati implementaciju zakona, a čestim posjetama institucijama zatvorenog tipa članovi Odbora se uvjeravaju u stepen poštovanja ljudskih prava njihovih korisnika. I pored ostvarenog napretka koji je u oblasti ljudskih prava vidljiv i značajan, prostora za rad ima još, a naročito u promjeni svijesti građana. Predsjednik Odbora je ocijenio da Opština Bijelo Polje treba da bude primjer drugim lokalnim samoupravama, jer na najbolji mogući način brine o osobama sa invaliditetom. Naglasio je da Odbor posjetom Maloj grupnoj kući želi da podrži rad ove ustanove i da je ohrabri za sve buduće djelatnosti, kao i da joj pruži pomoć kako bi život djece sa smetnjama u razvoju bio što kvalitetniji. Iako u Crnoj Gori još uvijek postoji stigma prema licima sa invaliditetom, pozitivna iskustva Bijelog Polja treba da služe kao primjer ostalim opštinama. Zaključio je da se zajedničkim radom svih nadležnih subjekata mogu ostvariti rezultati i dostići standardi u zaštiti ljudskih prava svih naših građana.
Predsjednik Odbora za rad, zdravstvo i socijalno staranje dr Suad Numanović je saopštio da je Opština Bijelo Polje u teškim vremenima i periodu finansijske krize imala poseban senzibilitet prema licima sa invaliditetom. Značajnu pažnju je poklanjala izgradnji socijalnih servisa namijenjenih ranjivim kategorijama stanovništva. Podsjetio je da je inicijalna ideja bila da se Mala grupna kuća izgradi u centralnom dijelu Crne Gore, ali zbog otpora građana, odlučeno je da se ista izgradi u Bijelom Polju, čiji stanovnici imaju poseban senzibilitet prema svim ranjivim kategorijama stanovništva, što zaslužuje sve pohvale.
Zaštitnik ljudskih prava i sloboda Šućko Baković je istakao probleme u finansiranju ovih ustanova, ukazujući na dva problema u funkcionisanju Dnevnog centra „Tisa“ i Male grupne kuće. Ocijenio je da bi finansiranje ovih ustanova i isplatu zarada zaposlenima koji veoma posvećeno obavljaju izuzetno težak posao trebalo riješiti na državnom nivou, jer dugovanje zarada zaposlenima i po nekoliko mjeseci je neprihvatljivo. Država bi trebala sa više senzibiliteta da se odnese prema lokalnoj samoupravi obezbjeđivanjem finansijske participacije, jer kad se formira ustanova mora joj se obezbijediti trajno finansiranje. Obezbjeđivanjem takve participacije lokalnoj upravi omogućila bi se održivost funkcionisanja ovih servisa. Takođe, ukazao je da nijedna od ovih ustanova nema certifikat za svoj rad. Zaštitnik je putem obraćanja predstavnika ovih ustanova upoznat da nadležne inspekcije obilaze ustanove, kažnjavaju direktore, iako na državnom nivou nijesu stvoreni uslovi za dobijanje certifikata, jer takva ustanova ne postoji. Ovo predstavlja sistemski problem i neophodno je u što kraćem periodu stvoriti uslove za izdavanje neophodnih certifikata ustanovama socijalne i dječje zaštite.
Šef Predstavništva UNICEF-a za Crnu Goru Osama Makavi Kogali je izrazio posebnu zahvalnost Odboru za ljudska prava i slobode na pozivu da predstavnici UNICEF-a učestvuju u posjeti. Ocijenio je da aktivnosti ovog Odbora na praćenju stanja u oblasti prava djeteta širom Crne Gore zaslužuju sve pohvale. Pozdravio je sastav Delegacije koji je okupio poslanike Skupštine Crne Gore, predstavnike lokalne samouprave, međunarodne predstavnike i nevladine organizacije. Izlazak iz kancelarije, takođe. Ocijenio je da je to pristup za koji iz UNICEF-a žele da se nastavi, a ovakav pristup i posvećenost traže od svih zemalja. Čestitao je Opštini Bijelo Polje na svemu što je uradila u promovisanju prava djeteta na lokalnom nivou. Posebno cijeni činjenicu što su građani Bijelog Polja prihvatili da se Mala grupna kuća otvori u njihovom gradu. Kogali je istakao da je svjestan koliko je teško bilo donijeti takvu odluku, ali odnos građana Bijelog Polja prema licima sa invaliditetom govori da je ova sredina bila otvorena da u svoje srce primi i djecu sa smetnjama u razvoju. Ovo je nešto što je za ponos Bijelom Polju i vrijedno pohvale i treba dokumentovati promjenu svijesti građana da bi i ostale lokalne samouprave prihvatile ovaj vid socijalnog servisa. Informacije kako su vodili instituciju da bi bila uspješna treba, kao motivaciju, prenijeti ostalim opštinama- zaključio je šef Predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori.
Prilikom obilaska Dnevnog centra „Tisa“ i Male grupne kuće članovi Odbora za ljudska prava i slobode, Odbora za zdravstvo, rad i socijalno staranje i ostali učesnici su se uvjerili na koji način bjelopoljska lokalna samouprava brine o djeci sa smetnjama u razvoju.
Direktor Dnevnog centra za djecu i mlade sa smetnjama u razvoju „Tisa“ Ensad Omerović upoznao je učesnike sa radom ove Ustanove u kojoj trenutno boravi 17 korisnika, dok je u Maloj grupnoj kući smješteno pet korisnika. Korisničko pravo u Dnevnom centru imaju djeca i mladi sa smetnjama u razvoju od 3 do 27 godina, dok to pravo u Maloj grupnoj zajednici imaju djeca koja su bez roditeljskog staranja uzrasta do 18. godine. U Centru „Tisa” borave djeca i mladi sa umjerenim, težim, teškim i kombinovanim smetnjama u razvoju. U saradnji sa UNICEF-om obezbijeđena je oprema prilagođena djeci različitog uzrasta. Korisnici imaju obezbijeđen besplatan prevoz od kuće do Dnevnog centra i nazad, a tokom prevoza o njima brine medicinski tehničar. U Dnevnom centru borave i djeca iz ruralnih područja. Četiri korisnika pohađaju školu, a Dnevni centar im obezbjeđuje dodatnu podršku psihologa, defektologa i logopeda. Od 2015. godine zaposleni u Dnevnom centru, zajedno sa roditeljima djece i predstavnicima Centra za socijalni rad, izrađuju individualne planove za svako dijete. U sklopu boravka u Dnevnom centru korisnici imaju doručak i ručak, a u Maloj grupnoj zajednici i večeru, kao i dvije užine.
Izgradnju Male grupne kuće finansirala je Ambasada Sjedinjenih Američkih Država donacijom od 500.000 dolara, dok je oprema obezbijeđena donacijom UNICEF-a. Na početku rada zaposlenima je obezbijeđena stručna pomoć ekspertkinje iz Sjeverne Irske koju je angažovao UNICEF. Tokom njene nedavne, treće posjete Maloj grupnoj zajednici ocijenila je da u svojoj praksi nigdje nije vidjela veći napredak ostvaren u radu sa djecom nego u ovoj Ustanovi. Zaposleni u Maloj grupnoj kući ulažu posebne napore kako bi se uspostavili kontakti djece sa njihovim biološkim porodicama. Sa djecom rade psiholog, fizioterapeut, defektolog, logoped, pedagod i socijalni radnik koji su pohađali brojne obuke, a stalno su angažovani i medicinski radnik i njegovateljica.
Direktor Omerović je najavio da se u narednih mjesec dana očekuje završetak radova na dogradnji Dnevnog centra, čime će se obezbijediti dodatnih 180 metara kvadratnih prostora. U novom dijelu zgrade biće kancelarije za administraciju i senzorna prostorija za djecu sa smetnjama u razvoju koju će opremiti u saradnji sa lokalnom samoupravom. Zahvaljujući donaciji Ambasade Japana prošle godine zamijenjeno je kombi vozilo za prevoz korisnika i krov zgrade.
Obilaskom prostorija, razgovorom sa zaposlenima i korisnicima Male grupne kuće učesnici posjete su se uvjerili u impresivne rezultate ostvarene tokom dvogodišnjeg rada. Vidljivo je zadovoljstvo djece smještene u Maloj grupnoj kući, ali i posvećen i topao odnos zaposlenih prema njima. Učesnici su upoznati sa napretkom u zdravstvenom stanju i socijalizaciji dva dječaka koji su prethodno boravili u Zavodu „Komanski most“ i Dječijem domu „Mladost“. Jedan od njih koji je koristio invalidska kolica sada može da se kreće uz pomoć zaposlenih. Intelektualni napredak i socijalizacija se primjećuju i kod dječaka koji pohađa drugi razred osnovne škole. Zaposleni su uspostavili vezu sa svom djecom i pružaju im ljubav i pažnju neophodnu za napredovanje i razvoj.
Učesnici posjete su izrazili zadovoljstvo zbog posvećenosti Opštine Bijelo Polje rješavanju problema lica sa invaliditetom i uspješnog rada socijalnih servisa namijenjenih ovoj populaciji. Zaključeno je da ova Opština treba da bude uzor svim ostalim opštinama po izuzetnoj posvećenosti i kvalitetnom odnosu prema djeci sa smetnjama u razvoju.
