Održani sastanci Političkog komiteta, Komiteta za civilnu dimenziju bezbjednosti i Komiteta za ekonomiju i bezbjednost

Drugog dana Proljećnjeg zasijedanja PS NATO održani su sastanci Komiteta za ekonomiju i bezbjednost, Političkog komiteta i Komiteta za civilnu dimenziju bezbjednosti.

Na sjednicama su razmotreni komentari Generalnog sekretara NATO i predsjedavajućeg Sjevernoatlantskim savjetom na Političke preporuke koje je NATO PA usvojila u 2017. godini.

Prvi dio sesija navedenih radnih tijela obilježilo je razmatranje predloga zapisnika sa sjednica komiteta održanih tokom 63. godišnjeg zasijedanja PS NATO u Bukureštu u Rumuniji, u periodu od 6. do 9. oktobar 2017. godine, dok je završni dio tretirao pitanja predstojećih aktivnosti.

Tokom sastanka Političkog komiteta kojom je predsjedavao Ojars Eriks Kalnins iz Litvanije učesnicima se izlaganjem na temu: “Spoljnopolitički i bezbjednosni prioriteti Poljske” obratio Jacek Czaputowicz, ministar vanjskih poslova Republike Poljske, a uslijedila je rasprava o „Nacrtu Opšteg izvještaja“ na temu: “Nestabilnost na jugu”, izvjestioca Julio Miranda Calha-e iz Portugalije. U tekstu ovog izvještaja se navodi da su arapske promjene i njihove nacionalne posljedice koje datiraju iz 2011. godine, dovele do značajnih promjena regionalnog karaktera, a zemljama južnog dijela Mediterana kontinuiran priliv nestabilnosti, te da neprestani sukobi u južnom susjedstvu NATO-a direktno utiču na bezbjednost Alijanse. Iznijeto je i da su prijetnje koje proizilaze od terorističkih grupa i migracione krize na ovom području uglavnom posljedice ekonomskih, socijalnih i političkih faktora, kao i slabih uprava u NATO mediteranskim partnerskim zemljama. Delegati su tokom rasprave konstatovali i da su se na NATO samitu u Varšavi šefovi država i vlada složili da daju puni doprinos sprovođenju cjelovitog bezbjednosnog pristupa i povećaju podršku naporima međunarodne zajednice u projektovanju stabilnosti i jačanju bezbjednosti izvan svoje teritorije, čime se doprinosi sigurnosti Alijanse. U kontekstu iznijete teme, učesnici sjednice su se saglasili da NATO i pojedine saveznice trebaju nastaviti sa pružanjem podrške partnerima na jugu u postizanju dugoročnog mira, sigurnosti i stabilnosti, a programe NATO-a koji pomažu zemljama partnerima u regionu u modernizaciji odbrambenih kapaciteta i vojnih snaga treba dalje razvijati. U vezi sa tim je istaknuto da NATO treba da ohrabri mediteranske partnerske zemlje da rade na unaprjeđenju međunacionalnog i međuvjerskog pomirenja i inkluzivnog političkog procesa.

Nastavak rada sjednice obilježilo je razmatranje Nacrta izvještaja Pododbora za transatlantske odnose na temu: “Izazov koji Sjeverna Koreja predstavlja po međunarodnu bezbjednost: posljedice po NATO”, izvjestioca Gerald E.Connolly iz Sjedinjenih Američkih Država, a potom su delegati Parlamentarne skupštine NATO upoznati sa pregledom budućih aktivnosti Političkog odbora, Pododbora za partnerstva NATO-a i Pododbora za transatlantske odnose.

Uslijedile se prezentacije Andersa Aslunda, stalnog višeg saradnika u Evroazijskom centru „Dinu Patriciu“ pri Atlantskom savjetu na temu: “Da li je moguće sarađivati sa Rusijom uprkos istrajnim tenzijama i rivalstvu?”, a potom Slavomira Debskog, direktora Poljskog instituta za međunarodna pitanja (PISM), na temu: “Stanje transatlantskog odnosa”, praćene vremenom opredjeljenim za diskusiju.

U zaključnici sjednice, delegati Parlamentarne skupštine NATO su razmotrili Nacrt izvještaja Pododbora za partnerstva NATO-a na temu: “Bezbjednost na Zapadnom Balkanu” koji je sačinila izvjestiteljka Raynell Andreychuk iz Kanade.

Rad sastanka Komiteta za ekonomiju i bezbjednost pozdravnom rječju je otvorio predsjedavajući Ivans Klementjevs iz Letonije, predsjednik Odbora, a diskusiju delegata podstakle su prezentacije Piotra Wawrzyk-a, državnog podsekretara za parlamentarne, pravne i ugovorne poslove u Ministarstvu vanjskih poslova na temu: „Evropska unija i njena budućnost nakon Bregzita - Izgledi i prioriteti Poljske u EU“, a potom Dr Anders Aslund-a, višeg naučnog saradnika u Atlantskom savjetu, na temu: „Energetska politika Rusije u Istočnoj i Srednjoj Evropi“. Učesnicima sjednice je potom profesor ekonomije na Univerzitetu u Saseksu, L. Alan Winters, predstavio svoje viđenje: „Budućnosti međunarodnog trgovinskog sistema“, a uslijedilo je vrijeme opredjeljeno za diskusiju. Potom je Jean-Luc Reitzer iz Francuske, potpredsjednik Pododbora za transatlantske ekonomske odnose predstavio buduće aktivnosti ovog radnog tijela Parlamentarne skupštine NATO, kao i Michal Szczerba iz Poljske, potpredsjednik Pododbora za tranziciju i razvoj. U nastavku rada sjednice, razmotren je Nacrt izvještaja Pododbora za tranziciju i razvoj na temu: „Izazov energetske bezbjednosti u Srednjoj i Istočnoj Evropi“, izvjestiteljke Ausrine Armonaite iz Litvanije, u kojem se navodi da široko definisana energetska bezbjednost predstavlja uslov koji povezuje kapacitete jedne zemlje da održi svoje vitalne nacionalne interese sa dostupnošću energetskih resursa potrebnih za ispunjavanje navedene misije, uz konstataciju da će u državi koja obezbjeđuje visok stepen sigurnosti tok energije biti neprekidan i pristupačan. Iznijeto je i da je pitanje energetske bezbjednosti potrebno posmatrati i u širem kontekstu, i to iz ugla održivosti životne sredine i kapaciteta sistema da svojom prilagodljivošću odgovori na iznenadne neravnoteže i izazove u dijelu snabdijevanja i potražnje energije. S tim u vezi, značajnim je ocijenjeno pitanje fleksibilnosti činilaca sistema energetske bezbjednosti u pravcu snaženja njegove otpornosti u cjelini, u slučaju potencijalnog spoljašnjeg napada i to direktnih vojnih aktivnosti ili oblika ofanzivnih operacija poput cyber napada. Tokom rasprave o Nacrtu teksta delegati su konstatovali da je globalna perspektiva energije značajno evoluirala tokom posljednje decenije, a poseban osvrt ovom prilikom je učinjen na zemlje centralne i istočne Evrope u kontekstu iznijetog pitanja. U kontekstu iznijete teme, uvažavajući značaj pitanja energetske bezbjednosti na globalnom nivou, učesnici sjednice Komiteta za ekonomiju i bezbjednost su konstatovali važnost uloge parlamenta na planu stvaranja uslova za obezbjeđenje energetskog, otvorenog i transparentnog tržišta, kroz utvrđivanje stabilne zakonske osnove i procedura za uspostavljanje široke energetske baze za konkurentna i transparentna tržišta.

Potom su učesnici sjednice Komiteta za ekonomiju i bezbjednost razmotrili Nacrt izvještaja Pododbora za transatlantske ekonomske odnose na temu: „Međunarodni trgovinski sistem u opasnosti i potreba povratka prvobitnim načelima“ koji je sačinio Faik Oztrak iz Turske, v.d. izvjestioca i predsjednik Pododbora, koji je predstavio Jean-Luc Reitzer iz Francuske, potpredsjednik Pododbora.

U završnom dijelu sjednice razmotren je Nacrt opšteg izvještaja na temu: „Budućnost svemirske industrije“, izvjestiteljke Jean-Marie Bockel iz Francuske.

Tokom sastanka Komiteta za civilnu dimenziju bezbjednosti kojim je moderirala Joelle Garriaud-Maylam iz Francuske predsjednica, delegatima se prezentacijom obratila Ingibjorg Solrun-Gisladotir, direktorica Kancelarije za demokratske institucije i ljudska prava (ODIHR), na temu: „Partnerstvo u posmatranju izbora kao doprinos demokratiji i bezbjednosti“, a potom je razmotren Nacrt opšteg izvještaja na temu: „Unapređenje demokratije i ljudskih prava u Crnomorskom regionu“ izvjestiteljke Ulla-e Schmidt iz Njemačke. U tekstu Nacrta se navodi da je u svom najnovijem godišnjem izveštaju, Freedom House iznio zabrinjavajuće podatke koji govore o porastu krize demokratije na globalnom nivou, tvrdeći da je ista na najnižoj tački ove ljestvice za posljednjih deset godina. U kontekstu iznijetog izvjestiteljka Ulla Schmidt navodi da su demokratske vrijednosti poput prava na izbor lidera na slobodnim i poštenim izborima, sloboda štampe i vladavine prava, ugrožene te da se navedeni trend uočava i kod pojedinih članica evroatlantske zajednice koje tradicionalno zauzimaju vodeću poziciju na planu globalnog liberalno-demokratskog poretka. Generalna izvjestiteljka je istakla uvjerenje za postojanjem potrebe za sveobuhvatnom raspravom među saveznicama o načinima za jačanje demokratskih vrijednosti te da će Parlamentarna skupština NATO, s tim u vezi, obezbijediti odgovarajući forum za ovu tematsku diskusiju. U zaključnici rasprave, učesnici sjednice su istakli uvjerenje da demokratsko upravljanje, vladavina prava i ljudska prava u partnerskoj strategiji Alijanse trebaju zauzeti prioritetnu poziciju, te da bi otvorena diskusija o načinima promovisanja liberalnog demokratskog svjetskog poretka unutar i van Alijanse trebala postati legitiman predmet institucionalne agende NATO-a.

U nastavku rada sjednice uslijedila je prezentacija Fabrice Leggeri-ja, izvršnog direktora Evropske agencije za upravljanje operativnom saradnjom na spoljnim granicama Evropske unije (Fronteks), na temu: „Obezbjeđivanje granične bezbjednosti u okruženju koje se brzo mijenja: „Saradnja između Fronteksa i aktera Zajedničke bezbjednosne i odbrambene politike (ZBOP)“, praćeno vremenom opredjeljenim za diskusiju delegata, a potom je razmotren Nacrt izvještaja Pododbora za demokratsko upravljanje na temu: „Civilna zaštita na području visokog sjevera i u oblasti Mediterana“, koji je sačinila  Jane Cordy iz Kanade, izvjestiteljka.

U nastavku rada sjednice, u okviru panel diskusije na temu: „Izazov koji predstavlja Rusija za evroatlantsku zajednicu“ razmotren je Nacrt posebnog izvještaja na temu: „Borba protiv hibridnih prijetnji Rusije: Ažurirano stanje“, specijalnog izvjestioca Lord Jopling-a iz Ujedinjenog Kraljevstva, a potom su se učesnicima sesije prezentacijama obratili: Marek Menkiszak, šef Odjeljenja za Rusiju u Centru za istočne studije na temu: „Putinov posljednji mandat. Šta očekivati?“, i Robert Pszczel, viši savjetnik za Rusiju i Zapadni Balkan u NATO-ovom Odjeljenju za javnu diplomatiju, na temu: „Odgovor NATO-a na hibridne prijetnje iz Rusije“, praćeno vremenom opredjeljenim za diskusiju učesnika.

U završnom dijelu sjednice delegatima Parlamentarne skupštine NATO su predstavljene buduće aktivnosti Komiteta za civilnu dimenziju bezbjednosti i Pododbora za demokratsko upravljanje.

U radu Proljećnjeg zasijednja 2018 učestvuje Obrad Mišo Stanišić, član stalne Delegacije Skupštine Crne Gore u Parlamentarnoj skupštini NATO.